ഇന്ത്യ - പാകിസ്ഥാൻ മത്സരങ്ങളുടെ ചരിത്രവും രാഷ്ട്രീയവും

ഇന്ത്യ പാകിസ്ഥാൻ മത്സരം പോലെ ലോക ക്രിക്കറ്റിൽ ശ്രദ്ധിക്കപ്പെടുന്ന മത്സരം വളരെ കുറവാണ്. 1947-ലെ ഇന്ത്യ-പാകിസ്ഥാൻ വിഭജന സമയത്ത് ഉടലെടുത്ത കയ്പേറിയ നയതന്ത്ര ബന്ധങ്ങളുടെയും സംഘർഷങ്ങളുടെയും ഫലമായി ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള പിരിമുറുക്കങ്ങൾ, ഇന്ത്യ-പാകിസ്ഥാൻ യുദ്ധങ്ങൾ, കശ്മീർ സംഘർഷം എന്നിവയുടെ പശ്ചാത്തലത്തിലാണ് ഒരു പൊതു ക്രിക്കറ്റ് പൈതൃകം പങ്കിട്ടിരുന്ന ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള മത്സരത്തിന് തുടക്കം കുറിക്കുന്നത്. വിഭജനത്തെ തുടർന്നുള്ള സംഘർഷങ്ങൾ ഫീൽഡ് ഹോക്കി, അസോസിയേഷൻ ഫുട്ബോൾ, പ്രത്യേകിച്ച് ക്രിക്കറ്റ് എന്നിവയിൽ ചൂടേറിയ മത്സരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കാൻ സഹായിച്ചു.

1952ൽ ഡൽഹിയിൽ വെച്ച് നടന്ന മത്സരത്തിലാണ് ഇരു ടീമുകളും ആദ്യമായി പരസ്പരം കളിച്ചത്. ഡൽഹിയിൽ നടന്ന ആദ്യ ടെസ്റ്റിൽ ഇന്ത്യ പാകിസ്ഥാനെ പരാജയപ്പെടുത്തിയെങ്കിലും ലക്നൗവിൽ നടന്ന രണ്ടാം ടെസ്റ്റിൽ പാകിസ്ഥാൻ ഇന്ത്യയെ പരാജയപ്പെടുത്തി. ഇതിന് മറുപടിയായി ബോംബയിൽ നടന്ന മൂന്നാം മത്സരത്തിൽ വിജയിച്ച് ഇന്ത്യ പരമ്പര സ്വന്തമാക്കി. രാഷ്ട്രീയ കാരണങ്ങളാൽ ഇരുടീമുകളുടെയും നിരവധി ടൂറുകൾ റദ്ദാക്കുകയോ ഉപേക്ഷിക്കുകയോ ചെയ്തിട്ടുണ്ടെങ്കിലും ടെസ്റ്റുകളും പിന്നീട് പരിമിത ഓവർ പരമ്പരകളുമായി നിരവധിയായ മത്സരങ്ങൾ ഇന്ത്യയിലും പാകിസ്ഥാനിലുമായി കളിച്ചിട്ടുണ്ട്. 1965ലും 1971ലും നടന്ന രണ്ട് വലിയ യുദ്ധങ്ങൾ കാരണം 1962നും 1977നും ഇടയിൽ ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ ക്രിക്കറ്റ് കളിച്ചിട്ടില്ല. 1971-നു ശേഷമുള്ള കാലഘട്ടത്തിൽ, ഇന്ത്യ – പാക് ക്രിക്കറ്റ് മത്സരങ്ങൾ നടത്തുന്നതിൽ രാഷ്ട്രീയം നേരിട്ടുള്ള ഘടകമായി മാറി. 1971ലെ യുദ്ധവുമായി നേരിട്ട് ബന്ധമില്ലാത്ത സർക്കാർ തലവന്മാർ ഇന്ത്യയിലും പാക്കിസ്ഥാനിലുമായി ഉയർന്നുവന്നതോടെയാണ് 1978-ൽ ക്രിക്കറ്റ് ബന്ധം പുനരാരംഭിച്ചത്. ഓപ്പറേഷൻ ബ്രാസ്‌സ്റ്റാക്ക് യുദ്ധത്തിന് തൊട്ടുപിന്നാലെ ഇന്ത്യൻ നഗരമായ ജയ്പൂരിൽ നടന്ന ഇന്ത്യ-പാകിസ്ഥാൻ ടെസ്റ്റ് കാണാൻ അന്നത്തെ പാകിസ്ഥാൻ പ്രസിഡൻ്റ് സിയാ-ഉൾ-ഹഖിനെ ക്ഷണിച്ചിരുന്നു.

ഇരു രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുമുള്ള പ്രവാസികളുടെ വലിയ ജനസംഖ്യ കണക്കിലെടുത്ത് യു.എ.ഇ, കാനഡ പോലുള്ള നിഷ്പക്ഷ വേദികളിൽ ഇന്ത്യ പാകിസ്ഥാൻ മത്സരങ്ങൾ അരങ്ങേറിയിട്ടുണ്ട്. 1980കളുടെ അവസാനത്തിലും 1990കളുടെ ഭൂരിഭാഗവും ഇന്ത്യയും പാകിസ്ഥാനും തമ്മില്ലുള്ള മത്സരങ്ങൾ യുണൈറ്റഡ് അറബ് എമിറേറ്റ്സിലെ ഷാർജ, കനേഡിയൻ നഗരമായ ടൊറൻ്റോ തുടങ്ങിയ നിഷ്പക്ഷ വേദികളിൽ മാത്രമാണ് നടന്നത്. ഷാർജ ഒരു നിഷ്പക്ഷ വേദി ആണെങ്കിലും, പാകിസ്ഥാൻ ടീം സൃഷ്ടിച്ച വമ്പിച്ച പിന്തുണ കണക്കിലെടുത്ത് പാകിസ്ഥാൻ്റെ ഹോം ഗ്രൗണ്ടായി ഷാർജ കണക്കാക്കപ്പെട്ടു. 1999ലെ കാർഗിൽ യുദ്ധവും 2008ലെ മുംബൈ ഭീകരാക്രമണവും ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ക്രിക്കറ്റ് ബന്ധത്തെ കൂടുതൽ പ്രതിസന്ധിയിലാക്കി. ക്രിക്കറ്റ് ലോകകപ്പ്, ഐസിസി ടി20 വേൾഡ് കപ്പ്, ഐസിസി ചാമ്പ്യൻസ് ട്രോഫി, ഏഷ്യ കപ്പ് തുടങ്ങിയ ബഹുരാഷ്ട്ര മത്സരങ്ങളുടെ ഉയർച്ച ഇരു ടീമുകൾക്കിടയിലും കൂടുതൽ പതിവുള്ള മത്സരങ്ങൾക്ക് കാരണമായിട്ടുണ്ടായിരുന്നു.

1999-ൽ, ഇന്ത്യൻ പ്രധാനമന്ത്രി അടൽ ബിഹാരി വാജ്‌പേയിയുടെ പാകിസ്ഥാൻ സന്ദർശനത്തിന് തൊട്ടുപിന്നാലെ പാകിസ്ഥാൻ ടീം ടെസ്റ്റ് മത്സരങ്ങൾക്കും ഏകദിന ഇൻ്റർനാഷണലുകൾക്കുമായി ഇന്ത്യയിൽ പര്യടനം നടത്തി. വർഷാവസാനം കാർഗിൽ യുദ്ധം രാജ്യങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള സംഘർഷത്തിന് കാരണമാവുകയും ക്രിക്കറ്റ് വീണ്ടും താൽക്കാലികമായി നിർത്തിവയ്ക്കുകയും ചെയ്തു. 2003-ലെ വാജ്‌പേയിയുടെ സമാധാന സംരംഭം ഏകദേശം 15 വർഷത്തെ ഇടവേളയ്ക്ക് ശേഷം ഇന്ത്യ പാകിസ്ഥാൻ പര്യടനത്തിലേക്ക് നയിച്ചു. 2008-ലെ മുംബൈ ആക്രമണത്തിന് മുമ്പ് 2005-ലും 2006-ലും നടന്ന എക്‌സ്‌ചേഞ്ച് ടൂറുകൾ, 2009-ൽ ഇന്ത്യയുടെ പാകിസ്ഥാൻ പര്യടനത്തിന് ശേഷം പാകിസ്താനിലെ എല്ലാ ഭാവി ഇടപെടലുകളും താൽക്കാലികമായി നിർത്തിവയ്ക്കുന്നതിലേക്ക് നയിച്ചു. അതിനുശേഷം പാക്കിസ്ഥാനെതിരെ ഒരു തരത്തിലുള്ള പരമ്പരയും കളിക്കാൻ ഇന്ത്യ വിസമ്മതിച്ചു.

2009-ൽ ലാഹോറിൽ ശ്രീലങ്കൻ ദേശീയ ക്രിക്കറ്റ് ടീമിന് നേരെയുണ്ടായ ആക്രമണം പാകിസ്ഥാനിലെ അന്താരാഷ്ട്ര പര്യടനങ്ങൾ താൽക്കാലികമായി നിർത്തിവയ്ക്കുന്നതിലേക്ക് നയിച്ചു. ഒരു ദശാബ്ദക്കാലം രാജ്യത്ത് പിന്നീട് ഒരു ടെസ്റ്റ് പരമ്പരയും കളിച്ചിരുന്നില്ല. കൂടാതെ ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിലുടനീളം കളിക്കാനിരുന്ന 2011 ക്രിക്കറ്റ് ലോകകപ്പിന്റെ സഹ-ഹോസ്റ്റായിരുന്ന പാകിസ്ഥാൻ നീക്കം ചെയ്യപ്പെട്ടു. ഇന്ത്യയും പാകിസ്ഥാനും ടൂർണമെൻ്റിൻ്റെ ആദ്യ സെമിഫൈനലിന് യോഗ്യത നേടി. ഇന്ത്യൻ പ്രധാനമന്ത്രി മൻമോഹൻ സിങ്ങിനൊപ്പം പാക് പ്രധാനമന്ത്രി യൂസഫ് റാസ ഗിലാനിയെയും മത്സരം കാണാൻ ഇന്ത്യൻ സർക്കാർ അന്ന് ക്ഷണിച്ചിരുന്നു.

2012 ഡിസംബറിൽ മൂന്ന് ഏകദിനങ്ങൾക്കും രണ്ട് ടി20 മത്സരങ്ങൾക്കുമായി ഇന്ത്യൻ പര്യടനത്തിന് പാകിസ്ഥാൻ ദേശീയ ടീമിനെ ഇന്ത്യൻ ക്രിക്കറ്റ് കൺട്രോൾ ബോർഡ് (ബിസിസിഐ) ക്ഷണിച്ചതോടെയാണ് ഉഭയകക്ഷി ബന്ധം പുനരാരംഭിച്ചത്. 2014 ജൂണിൽ പാകിസ്ഥാൻ ക്രിക്കറ്റ് ബോർഡ് (പിസിബി) ഇരു ടീമുകളും തമ്മിൽ എട്ട് വർഷങ്ങളിലായി ആറ് ഉഭയകക്ഷി പരമ്പരകൾ കളിക്കാനുള്ള കരാറിലെത്തിയതായി പ്രഖ്യാപിച്ചു. ഓഫറുകളും കൗണ്ടർ ഓഫറുകളും ഉൾപ്പെട്ട നീണ്ട ചർച്ചകൾക്കും 2015 ഡിസംബറിൽ ഈ പരമ്പരകളിൽ ആദ്യത്തേതിൻ്റെ ഷെഡ്യൂളിങ്ങിനും ശേഷം, ബോർഡുകൾക്ക് ഒരു നിർണിത കരാറിലെത്താൻ കഴിഞ്ഞില്ല. 2017 മെയ് മാസത്തിൽ, ഒരു ഉഭയകക്ഷി പരമ്പര മുന്നോട്ട് പോകുന്നതിന് മുമ്പ് ഇന്ത്യൻ സർക്കാരിൻ്റെ അനുമതി ആവശ്യമാണെന്ന് BCCI കണക്കാക്കി. ഇരു ബോർഡുകളിലെയും അംഗങ്ങൾ ദുബായിൽ യോഗം ചേർന്ന് വിഷയം ചർച്ച ചെയ്തിട്ടും പിന്നീട് ഈ വിഷയത്തിൽ കൂടുതൽ പുരോഗതി ഉണ്ടായില്ല.