ആഗോള പാരിസ്ഥിതിക പ്രതിസന്ധിയുടെ കാലഘട്ടത്തില്‍ മുതലാളിത്ത ഉല്‍പ്പാദന വ്യവസ്ഥയെ സംബന്ധിച്ച വിമര്‍ശങ്ങള്‍ മാര്‍ക്‌സിന്റെ എഴുത്തുകളില്‍ നിന്ന് കൂടുതല്‍ സൂക്ഷ്മതയോടെ കണ്ടെടുക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുന്ന കുഹൈ സെയ്‌തോയുടെ പുസ്തകം വായിക്കുമ്പോള്‍, മിസ്സൗറി(യുഎസ്എ)യില്‍ നിന്നും പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്ന സെന്റ് ലൂയിസ് പോസ്റ്റ് ഡിസ്പാച്ച് (St. Luis Post-Dispatch) എന്ന പത്രത്തില്‍ ഒരു നൂറ്റാണ്ടിന് മുമ്പ് അച്ചടിച്ചുവന്ന ഒരു കാര്‍ട്ടൂണിനെക്കുറിച്ച് വായിച്ചത് ഓര്‍മ്മവന്നു.
DEE-LIGHTED എന്ന് കാപ്ഷനോടു കൂടി അച്ചടിച്ചുവന്ന ഈ കാര്‍ട്ടൂണില്‍, കൊടിതോരണങ്ങളാല്‍ അലങ്കൃതമായ വാള്‍സ്ട്രീറ്റില്‍ കയ്യില്‍ ‘മൂലധന'(Das Capital)ത്തിന്റെ കോപ്പിയുമായി നില്‍ക്കുന്ന കാള്‍ മാര്‍ക്‌സിനെ ആദരപൂര്‍വ്വം സ്വീകരിക്കുന്ന അമേരിക്കന്‍ കോര്‍പ്പറേറ്റ് ഉടമകളെയാണ് ചിത്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നത്! മാര്‍ക്‌സിനെ സ്വീകരിക്കുന്നവരില്‍ ജോണ്‍ ഡി റോക്‌ഫെല്ലര്‍, ജെ പി മോര്‍ഗന്‍, ജോര്‍ജ്ജ് ഡബ്ല്യൂ പെര്‍കിന്‍സ് എന്നിവരെ കൂടാതെ പ്രോഗ്രസ്സീവ് പാര്‍ട്ടി നേതാവ് ടെഡ്ഡി റൂസ്‌വെല്‍റ്റിനെയും കാണാവുന്നതാണ്. കാര്‍ട്ടൂണിസ്റ്റായ റോബര്‍ട്ട് മൈനര്‍ സോഷ്യലിസ്റ്റും കമ്യൂണിസ്റ്റ് പാര്‍ട്ടി അംഗവും പില്‍ക്കാലത്ത് യുണൈറ്റഡ് അമേരിക്കന്‍ കമ്യൂണിസ്റ്റ് പാര്‍ട്ടിയില്‍ അംഗത്വം നേടിയ വ്യക്തിയുമാണ്!! സെന്റ് ലൂയിസ് പോസ്റ്റ് ഡെസ്പാച്ചില്‍ മൈനറുടെ കാര്‍ട്ടൂണ്‍ പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്നത് 1911ലാണ്. അതായത്, റഷ്യന്‍ വിപ്ലവം നടക്കുന്നതിനും ആറ് വര്‍ഷം മുമ്പ്!
വാള്‍സ്ട്രീറ്റിന് മാര്‍ക്‌സ് ഇത്രമേല്‍ സ്വീകാര്യനായിരിക്കുമെന്ന് കമ്യൂണിസ്റ്റ് പാര്‍ട്ടി അംഗം കൂടിയായ റോബര്‍ട്ട് മൈനര്‍ ചിന്തിച്ചതെന്തുകൊണ്ടായിരിക്കും?
റോബര്‍ട്ട് മൈനറിന്റെ കാര്‍ട്ടൂണിനോടൊപ്പം ചേര്‍ത്ത് വായിക്കേണ്ട മറ്റൊരു രേഖ, 1818 ഒക്‌ടോബര്‍ 17ന്, ഇംഗര്‍സോള്‍-റാന്‍ഡ് കോര്‍പ്പറേഷന്‍ ചെയര്‍മാനും ഫെഡറല്‍ റിസര്‍വ്വ് ബാങ്ക് ഓഫ് ന്യൂയോര്‍ക്കിന്റെ ഡെപ്യൂട്ടി ചെയര്‍മാനുമായിരുന്ന വില്യം ലോറന്‍സ് സോണ്ടേര്‍സ് അമേരിക്കന്‍ പ്രസിഡണ്ടായിരുന്ന വൂഡ്രോവ് വില്‍സണ് എഴുതിയ കത്താണ്. ഈ കത്ത് ആരംഭിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്: ‘Dear Mr. President: I am in sympathy with the Soviet form of government as that best suited for the Russian people…” (quoted from Wall Street and Bolveshik Revolution, Antony C Sutton, 1971).
അമേരിക്കന്‍ കോര്‍പ്പറേറ്റ് ലോകത്തിന്റെ അധിപന്മാരില്‍ ഒരാളിയിരുന്ന സോണ്ടേര്‍സിന് സോവിയറ്റ് ഗവണ്‍മെന്റിനോട് സിംപതി തോന്നാവുന്ന രീതിയില്‍ പ്രവര്‍ത്തിച്ച ഘടകമെന്താണ് എന്നതാണ് അടുത്ത ചോദ്യം.
ഇതോടൊപ്പം, വിപ്ലവാനന്തര റഷ്യയെ പുനഃസംഘടിപ്പിക്കുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് റഷ്യന്‍ കമ്യൂണിസ്റ്റ് പാര്‍ട്ടിയുടെ പത്താം പാര്‍ട്ടി കോണ്‍ഗ്രസ്സില്‍ 1921 മാര്‍ച്ച് 15ന് ലെനിന്‍ നടത്തിയ പ്രസംഗം കൂടി ഓര്‍മ്മിക്കുന്നത് നന്നായിരുക്കും. ഈ പ്രസംഗത്തില്‍ ”മൂലധനത്തിന്റെ സഹായമില്ലാതെ തൊഴിലാളി വര്‍ഗ്ഗ ഭരണം നിലനിര്‍ത്താന്‍ സാധ്യമല്ലെന്നും, തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ഇത്തരം സാമ്പത്തിക ബന്ധങ്ങള്‍ക്കിടയിലാണെന്നും” ലെനിന്‍ പ്രസ്താവിക്കുന്നുണ്ട്. ലെനിന്‍ പറയുന്നതിങ്ങനെ: ‘The rule of the proletariat cannot be maintained in a country laid waste as no country has ever been before—a country where the vast majority are peasants who are equally ruined—without the help of capital, for which, of course, exorbitant interest will be extorted. This we must understand. Hence, the choice is between economic relations of this type and nothing at all” https://www.marxists.org/archive/lenin/works/1921/10thcong/ch03.htm).
വിപ്ലവാനന്തരം; ഖനനം, ഗതാഗതം, വ്യവസായം തുടങ്ങി തന്ത്രപ്രധാനമായ എല്ലാ മേഖലകളിലും പാശ്ചാത്യ മൂലധനത്തിന്റെയും സാങ്കേതികവിദ്യകളുടെയും അമിത സ്വാധീനം കടന്നുവരുന്നത് സോവിയറ്റ് റഷ്യയുടെ ചരിത്രം പരിശോധിച്ചാല്‍ നമുക്ക് കാണാന്‍ കഴിയും.
ഈ മൂന്ന് ചരിത്ര രേഖകളെയും സംഭവങ്ങളെയും സമകാലീന സാമ്പത്തിക-പാരിസ്ഥിതിക പ്രതിസന്ധികളുടെ പശ്ചാത്തലത്തില്‍ വിശകലനം ചെയ്യേണ്ടത് പ്രധാനമാണ്. കേന്ദ്രീകൃത അധികാര ഘടനയോടുള്ള അഭിനിവേശം, മുതലാളിത്തത്തിന് കീഴില്‍ വളര്‍ന്ന് വികസിതമായ ഉത്പാദന വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് ബദല്‍ കണ്ടെത്താനുള്ള വിമുഖത എന്നിവ ജനകീയ രാഷ്ട്രീയാധികാര പ്രയോഗത്തെ സംബന്ധിച്ച അന്വേഷണങ്ങളെ എങ്ങിനെയൊക്കെ അട്ടിമറിച്ചു എന്നതിന്റെ കാര്യകാരണങ്ങള്‍ ഇതിലൂടെ ബോധ്യപ്പെടുന്നതാണ്.
മാര്‍ക്‌സിസ്റ്റുകള്‍, പരമ്പരാഗതമായി, സാങ്കേതിക പുരോഗതിയോട് അനുഭാവമുള്ളവരാണ് എന്നത് തര്‍ക്കമറ്റ സംഗതിയാണ്. ഉല്‍പ്പാദന ശക്തികളുടെ തുടര്‍ വികസനം മാത്രമാണ് മുതലാളിത്താനന്തര ഉല്‍പാദന രീതിക്ക് ഭൗതിക സാഹചര്യങ്ങള്‍ ഒരുക്കുന്നത് എന്ന് അവര്‍ എക്കാലവും വിശ്വസിക്കുന്നു. എന്നാല്‍, മുതലാളിത്തത്തിന് കീഴിലുള്ള ഉത്പാദന ശക്തികളുടെ വികാസത്തിന്റെ വിമോചന സാധ്യതകള്‍ സംബന്ധിച്ച് മാര്‍ക്‌സ് എത്രമാത്രം വിമര്‍ശനാത്മകമായി പ്രതികരിച്ചു എന്ന് പരിശോധിക്കുകയാണ് കുഹൈ സെയ്‌തോ തന്റെ ഗ്രന്ഥത്തിലൂടെ ചെയ്യുന്നത്.
ആധുനികകാലത്തെ പാരിസ്ഥിതിക പ്രശ്‌നങ്ങള്‍ക്ക് പിന്നില്‍ മുതലാളിത്ത ഉത്പാദനരീതികള്‍ ചാലകശക്തിയായി പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നുവെന്ന് കരുതുന്ന മാര്‍ക്‌സിസ്റ്റുകള്‍ പോലും സാങ്കേതികവിദ്യകളുടെ മുന്നേറ്റങ്ങളിലൂടെ മനുഷ്യജീവിതം മെച്ചപ്പെടുത്താന്‍ സാധിക്കുമെന്ന് വിശ്വസിക്കുന്നവരാണ്. ഹെര്‍ബര്‍ട്ട് മാര്‍ക്യൂസിനെപ്പോലുള്ളവര്‍ ഇത് സംബന്ധിച്ച് നടത്തുന്ന ആത്മവിശ്വാസത്തിലൂന്നിയ പ്രസ്താവനകള്‍ ശ്രദ്ധിക്കുക:
”അളവുപരമായ സാങ്കേതിക പുരോഗതിയെ ഗുണപരമായി വ്യത്യസ്തമായ ജീവിതശൈലികളിലേക്ക് പരിവര്‍ത്തിപ്പിക്കാന്‍ അവസരമുണ്ട്- കാരണം അത് ഭൗതികവും ബൗദ്ധികവുമായ വികസനത്തിന്റെ ഉയര്‍ന്ന തലത്തില്‍ സംഭവിക്കുന്ന ഒരു വിപ്ലവമായിരിക്കും, അത് ദൗര്‍ലഭ്യത്തെയും ദാരിദ്ര്യത്തെയും കീഴടക്കാന്‍ മനുഷ്യനെ പ്രാപ്തമാക്കും. സമൂലമായ പരിവര്‍ത്തനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ ആശയം നിഷ്‌ക്രിയമായ ഊഹക്കച്ചവടത്തേക്കാള്‍ ഉയര്‍ന്നതാകണമെങ്കില്‍, വികസിത വ്യാവസായിക സമൂഹത്തിന്റെ ഉല്‍പാദന പ്രക്രിയയിലും അതിന്റെ സാങ്കേതിക കഴിവുകളിലും അവയുടെ ഉപയോഗത്തിലും അതിന് വസ്തുനിഷ്ഠമായ അടിത്തറ ഉണ്ടായിരിക്കേണ്ടതുണ്ട്. സ്വാതന്ത്ര്യം തീര്‍ച്ചയായും സാങ്കേതിക വികാസത്തെയും ശാസ്ത്രത്തിന്റെ പുരോഗതിയെയും ആശ്രയിച്ചിരിക്കുന്നു. (മാര്‍ക്യൂസ് 1969: 19)
”നിര്‍ഭാഗ്യവശാല്‍, സാങ്കേതിക പുരോഗതിയിലൂടെ സ്വാതന്ത്ര്യം സാക്ഷാത്കരിക്കാനുള്ള പ്രൊമീഥിയന്‍ മാര്‍ക്‌സിസ്റ്റ് സ്വപ്നം സാക്ഷാത്കരിക്കപ്പെട്ടിട്ടില്ലെന്നും, സാങ്കേതിക ‘പുരോഗതി’ ഈ ഗ്രഹത്തിന്മേല്‍ അനിയന്ത്രിതമായതോതിലുള്ള വിനാശകരമായ ശക്തി പ്രയോഗിക്കുന്ന വിധത്തില്‍ മാത്രമാണ് അവതരിച്ചതെന്നും” സെയ്‌തോ ഇതിനോട് പ്രതികരിക്കുന്നു.
പാരിസ്ഥിതിക പ്രതിസന്ധികള്‍ രൂക്ഷമായിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന വര്‍ത്തമാനകാലത്ത് പാരിസ്ഥിതിക ആധുനീകരണ (Ecomodernist) ആശയങ്ങള്‍ക്ക് സ്വാധീനം ചെലുത്താന്‍ കഴിയുന്നതായി നമുക്ക് കാണാന്‍ കഴിയും. കാലാവസ്ഥാ പ്രതിസന്ധിയടക്കമുള്ള പ്രശ്‌നങ്ങള്‍ക്ക് സാങ്കേതികവിദ്യകളിലൂടെ പരിഹാരം കണ്ടെത്താമെന്ന വ്യാമോഹം വെച്ചുപുലര്‍ത്തുന്നവര്‍ ഇന്ന് ഏറെയുണ്ട്. പരാജയത്തിന്റെ ചരിത്രം ഏറെയുണ്ടായിരുന്നിട്ടും, വര്‍ത്തമാന രാഷ്ട്രീയ പരിതഃസ്ഥിതിയില്‍ വലിയ സ്വാധീനം ചെലുത്താന്‍ ഇത്തരം പ്രൊമീഥിയന്‍ ആശയങ്ങള്‍ക്ക് സാധിക്കുന്നുണ്ടെന്നത് വസ്തുതയാണ്.
ഈ സാഹചര്യത്തോട് സമകാലിക മാര്‍ക്‌സിസ്റ്റുകള്‍ എങ്ങിനെ പ്രതികരിക്കുന്നുവെന്ന് സെയ്‌തോ വിശകലനം ചെയ്യുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, ആല്‍ബെര്‍ട്ടോ ടൊസ്‌കാനോ (Alberto Toscano, 2011) മുതലാളിത്താനന്തര ലോകം കെട്ടിപ്പടുക്കുന്നതിനായി ഇടതുപക്ഷം ‘പ്രോമീഥിയന്‍’ ആശയങ്ങള്‍ പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കണമെന്ന് നിര്‍ദ്ദേശിക്കുന്നതായി ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു. അതുപോലെ ആരോണ്‍ ബസ്താനി (Aron Bastani)യുടെ ‘ആഡംബര കമ്മ്യൂണിസം’ (Luxury Communism) എന്ന ദര്‍ശനത്തിലും പ്രോമിഥിയന്‍ ആത്മാവ് പ്രതിഫലിക്കുന്നതായി അദ്ദേഹം വിലയിരുത്തുന്നു; ‘നമ്മുടെ അഭിലാഷങ്ങള്‍ പ്രൊമിഥിയന്‍ ആയിരിക്കണം, കാരണം നമ്മുടെ സാങ്കേതികവിദ്യ ഇതിനകം തന്നെ നമ്മെ ദൈവങ്ങളാക്കി മാറ്റുന്നു-അതിനാല്‍ നമുക്കും അത് നന്നായി ചെയ്യാം’ (ബസ്താനി 2019: 189).
നിര്‍മിത ബുദ്ധി (AI), റോബോട്ടിക്സ്, ഇന്റര്‍നെറ്റ് ഓഫ് തിങ്‌സ് (Internet of Things-IoT) എന്നിവയുടെ സഹായത്തോടെ സമ്പൂര്‍ണ്ണ ഓട്ടോമേഷന്‍ പോലുള്ള നവസാങ്കേതിക വിദ്യകളുടെ ക്രമാതീത (exponential) വളര്‍ച്ചയുടെ തുറന്ന അംഗീകാരം കൂടിയാണ് സമകാലിക മാര്‍ക്‌സിസ്റ്റുകള്‍ക്കിടയിലെ ഈ ശുഭാപ്തിവിശ്വാസം. ഈ രീതിയിലുള്ള പുത്തന്‍ സാങ്കേതികവിദ്യകളുടെ കടന്നുകയറ്റം മൂലമുണ്ടാകുന്ന വന്‍തോതിലുള്ള തൊഴിലില്ലായ്മ സാമൂഹിക ഉത്കണ്ഠയ്ക്ക് കാരണമാകുമ്പോള്‍ ഉട്ടോപ്യന്‍ സോഷ്യലിസ്റ്റുകള്‍ ‘തൊഴിലില്ലാത്ത ഒരു മുതലാളിത്താനന്തര ലോക’ത്തെക്കുറിച്ച് സ്വപ്നം കാണുകയാണെന്ന് സെയ്‌തോ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നു.
അതേസമയം, മുതലാളിത്തത്തിന് കീഴിലുള്ള ഉല്‍പ്പാദന ശക്തികളുടെ വികാസത്തിന്റെ വിമോചന സാധ്യതകളെ സംബന്ധിച്ച് പില്‍ക്കാല മാര്‍ക്‌സ് കൂടുതല്‍ വിമര്‍ശനാത്മകമായി സമീപിച്ചിരുന്നുവെന്ന് സെയ്‌തോ വിലയിരുത്തുന്നു.
Read more
(തുടരും)0
